Анимация войтыркостса лун
| Анимация войтыркостса лун | |
|---|---|
 Эмиль Рейно аслас оптическӧй театрӧн | |
| Кадпас | йирым тӧлысь 28-ӧд лун |
Анимация войтыркостса лун (рочӧн Международный день анимации, англичан International Animation Day) — войтыркостса гаж ставлӧн, кодлӧн уджыс йитчӧма анимация и мультипликация искусствокӧд. Пасйӧны быд во йирым тӧлысь 28-ӧд лунӧ.
История
«Анимация войтыркостса лун» пасйӧм вылӧ кадсӧ бӧрйӧмаӧсь тӧдӧмӧн. Буретш тайӧ лунӧ 1892 воын Францияысь художник да изобретатель Эмиль Рейно петкӧдліс пыдди пуктана парижса йӧзлы Гревен музейлӧн «Фантастика кабинет» «залын югъялысь пантомимаяс» — экран вылын петкӧдлӧм вӧрысь образъяс (прӧстӧя кӧ шуны — мультфильмъяс).
Анимациялӧн вӧліс разнӧй кад. 1894 воын серпасалӧм картинкаяс йылысь вунӧдлісны, но кор вӧрысь образъяс йылысь мӧвпсӧ йитісны Люмьер вокъяслӧн вӧчӧмторкӧд, найӧ бӧр лоисны популярнӧйӧсь. А кор лоисны компьютеръяс, лоис и компьютернӧй анимация. Ӧні кадӧ тайӧ технологияясыс сэтшӧм ёна сӧвмисны, мый овлӧ сьӧкыд торйӧдны «ловъя» киносӧ анимацияысь.
«Анимация кинолӧн войтыркостса ассоциация» (англичан The International Animated Film Association, ASIFA) или «АСИФА» (стӧчджыка — сылӧн парижса юкӧн) 2002 воын лӧсьӧдіс тайӧ гажсӧ да сиис сійӧс Эмиль Рейноӧн ассьыс изобретениесӧ медводдзаысь петкӧдлӧмсянь 110 во тырӧмлы.
Анимация войтыркостса лун водзвылын пӧшти став мир пасьталаысь художник-аниматоръяс вежласьӧны асланыс кино лӧсьӧдан программаясӧн да вӧчӧны премьераяс. Ӧні татшӧмсяма анимационнӧй киносеансъяссӧ ӧттшӧтш нуӧдӧны мирса 104 странаын нин, тшӧтш и Россия Федерацияын.
История боксянь правильнӧджык пасйыны анимациялысь (мультипликациялысь) водзджык чужӧмсӧ, и тайӧ пасйӧма документъясын. Французъяс кыдзи тайӧ искусство сикаслы подув пуктысьяс лыддьӧны мультипликациялӧн чужан лунӧн 1877 вося моз тӧлысь 30-ӧд лун. Буретш тайӧ лунӧ французскӧй изобретатель-самоучка Эмиль Рейно (француз Emile Reynaud) босьтіс патент праксиноскоп вылӧ. Неуна водзджык, 1877 вося сора тӧлысь 20-ӧд лунӧ Эмиль Рейно вӧчис доклад Французскӧй академияса членъяс водзын да петкӧдліс праксиноскоп (англичан praxinoscope ) — печенньӧ улысь кӧрӧбкаысь да рӧмпӧштан барабанысь вӧчӧм аппарат, коді сетӧ позянлун видзӧдны пырыс тыдалана лента вылысь фазаа серпасъяс, та дырйи видзӧдысь аддзӧ, мый фигураясыс вӧрӧны.
Татшӧм ногӧн, мультипликация искусство пӧшти 20 воӧн ыджыдджык кино жанрысь.
Россияын
Россияын анимация лун пасйӧны косму тӧлысь 8-ӧд лунӧ. Гажсӧ вӧлі лӧсьӧдӧма 2012 воын. Россияын медводдза мультфильмсӧ петкӧдлӧмаӧсь 1912 вося косму тӧлысь 8-ӧд лунӧ, буретш тайӧ лункӧд йитчӧма Россияса анимация лун пасйӧм. Мультфильмлӧн нимыс вӧлі «Прекрасная Люканида, или война усачей и рогачей» да висьтавсис гагъяслӧн мирын шудтӧм радейтчӧм йылысь[1].
Некымын анимация да челядь тематикаа сайт вӧзйисны лӧсьӧдны Россияын «Мультипликация лун» выль уджсикас гаж буретш тайӧ лунӧ (моз тӧлысь 30-ӧд лунӧ). Водзмӧстчӧмсӧ ӧтсӧгласӧн ошкисны РФ-са кинематографистъяслӧн союзӧн веськӧдлысьяс, россияса анимацияын тӧдчана мастеръяс да студияяс, уна СМИ, ӧтуввезйын уна сайтлӧн администрацияяс да уна сюрс йӧз, чукӧртісны праздник дор 1000 сайӧ кырымпас. РФ-са культура министерство шуис, мый дась отсавны пыртны Россияын мультипликация лун[2].