Виж висьӧмкӧд тыш нуӧдан ставмирса лун

Босьтӧма Рувикиысь
Гепатит A

Виж висьӧмкӧд (гепатиткӧд) тыш нуӧдан ставмирса лун (англичан World Hepatitis Day) нуӧдӧны быд во сора тӧлысь 28-ӧд лунӧ Виж висьӧмкӧд тыш нуӧдан войтыркостса альянс веськӧдлӧм улын. Шӧр могнас лоӧ йӧзӧс виж висьӧмлӧн уна сикас форма йылысь юӧрӧн тӧдмӧдӧм[1].

Тайӧ Ставмирса дзоньвидзалун организациялӧн сӧмын ӧти нёль официальнӧй лунысь, мый сиӧма висьӧмъяслы, туберкулёзлы паныд тыш нуӧдан ставмирса лункӧд (рака тӧлысь 24-ӧд лун), маляриялы паныд тыш нуӧдан ставмирса лункӧд (косму тӧлысь 22-ӧд лун) да СПИД-лы паныд тыш нуӧдан ставмирса лункӧд (ӧшым тӧлысь 1 лун) тшӧтш.

История

[вежны | Вежны кодировкаын]

Медводзсӧ виж висьӧмкӧд тыш нуӧдан ставмирса лунсӧ пасйылісны ода-кора тӧлысь 19-ӧд лунӧ. Но 2011 воын кадпассӧ вежисны сора тӧлысь 28-ӧд лун вылӧ, 1965 воын гепатит вирус восьтӧмысь Нобельлысь премия босьтысь Барух Бламберглӧн чужан лунӧ (кувсис 2011 воын).

Гаж йылысь

[вежны | Вежны кодировкаын]

Виж висьӧмкӧд тыш нуӧдан ставмирса лунӧ нуӧдӧны уна сикас мероприятие, кӧні медшӧр могыс пыр кольӧ ӧти: тӧдмӧдны йӧзӧс гепатит да сылӧн уна сикас форма йылысь. Сідзжӧ оз кольны бокӧ диагностика, бурдӧдчӧм да, мый лоӧ зэв коланаӧн, профилактика.

Гажлӧн девизъяс

[вежны | Вежны кодировкаын]

Медводдза девизӧн 2008 воын лоис «Ме 12-ӧд?» («Am I number 12?») кывтэчас, мый отсӧгӧн вӧлі пасйӧма тайӧ висьӧмлысь вывті ёна паськалӧмсӧ — Му вылын гепатитӧн висьӧ быд 12-ӧд морт. Таысь кындзи, тайӧ девиз улын вӧлі дасьтӧма «12 корӧм» («12 asks») сэтшӧм странаса правительствояс дорӧ, кодъяс оз зільны тышкасьны виж висьӧмкӧд[2].

2010 да 2011 воясын вӧдитчисны «Тайӧ гепатит» («This is hepatitis») кывтэчасӧн. 2012 воын — «Тайӧ гепатит… Сійӧ матынджык тіян чайтӧм дорысь» («This is hepatitis… it’s closer than you think») кывтэчас, мый чуксаліс йӧзӧс мӧвпыштлыны сы йылысь, мый виж висьӧмӧн висьмыны вермас быдӧн, сомневайтчыны, а абу дивитны мукӧдӧс [2].

2013 воын вӧлі «Тайӧ гепатит… Тӧдӧй сы йылысь. Видзчысьӧй сыысь» («This is hepatitis… Know it. Confront it.») девиз. Сійӧ корис став йӧзсӧ абу пӧдлавны синсӧ тайӧ висьӧм вылас, тӧдмавны унджык гепатит вирус йылысь, вӧчны тестъяс да дзик пыр заводитны бурдӧдчыны[2].

Куим сюсь ӧблезяна

[вежны | Вежны кодировкаын]
Куим сюсь ӧблезяна

2010 восянь гепатитлы паныд тыш нуӧдан ставмирса лунлы сиӧм кампанияын вӧдитчӧны «Куим сюсь ӧблезяна» символӧн да «Нинӧм ог аддзы, нинӧм ог кыв, нинӧм ог висьтав» девизӧн. Найӧ петкӧдлӧны, мый мир пасьталаыс оз пыдди пуктыны вируса гепатитлысь проблемасӧ[3][4].

Статистика

[вежны | Вежны кодировкаын]
Гепатит B паськалӧм

Ставнас мирын 500 миллионысь унджык гепатит вируссӧ новлӧдлысь - Му вылын быд 12-ӧд олысь. Тайӧ 12 пӧв унджык ВИЧ-ӧн висьысьяслӧн да став сикас онкология висьӧмӧн висьысьяслӧн ӧтувъя лыд серти[5]:

  • 350 миллион морт инфицируйтӧма гепатит B вирусӧн;
  • 170 миллион морт инфицируйтӧма гепатит С вирусӧн;
  • 1,4 миллион морт инфицируйтӧма гепатит А вирусӧн.

Быд во виж висьӧмысь кувсьӧ миллион сайӧ морт, мый сідзжӧ вевтыртӧ ВИЧ да онкология висьӧмъяс серти лыдпасъяссӧ. Бурдӧдчытӧг хроническӧй гепатит вермас 15-30 воӧн вайӧдны мус циррозӧдз да ракӧдз[6].

Пасйӧдъяс

[вежны | Вежны кодировкаын]
  1. ↑ Роспотребнадзор Архивса копия 14 ӧшым тӧлысь 2013 Wayback Machine ресурсын
  2. ↑ 1 2 3 World Hepatitis Day Archive - World Hepatitis Alliance Архивса копия 12 ӧшым тӧлысь 2013 Wayback Machine ресурсын
  3. ↑ World Hepatitis Day 2013 - World Hepatitis Alliance Архивса копия 12 ӧшым тӧлысь 2013 Wayback Machine ресурсын
  4. ↑ World Hepatitis Day 2013. Шыӧдчан кадпас: 8 ӧшым тӧлысь 2013. Архивируйтӧма оригинала 12 ӧшым тӧлысь 2013 года.
  5. ↑ About viral hepatitis - World Hepatitis Alliance Архивса копия 12 ӧшым тӧлысь 2013 Wayback Machine ресурсын
  6. ↑ Данные ВОЗ. Шыӧдчан кадпас: 4 сора тӧлысь 2013. Архивируйтӧма 28 сора тӧлысь 2013.
Босьтӧма "https://kv.ruwiki.ru/w/index.php?title=Виж_висьӧмкӧд_тыш_нуӧдан_ставмирса_лун&oldid=304440"-ысь