Дьяконов Николай Михайлович
| Дьяконов Николай Михайлович | |
|---|---|
 | |
| Чужан лун | 1911 вося косму тӧлысь 10-ӧд лун |
| Чужанін | |
| Кулан лун | 1982-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 21-ӧд лун (71 ар) |
| Куланін | |
| Страна | |
| Мыйся уджыс | гижысь, театральный режиссёр, драматург, актёр, режиссёр |
| Ошканпасъяс да премияяс |
    |
Дьяконов Николай Михайлович (1911 вося косму тӧлысь 10-ӧд лун, Вӧлӧгда губернялӧн Яренск уездса Емдін сикт — 1982 вося вӧльгым тӧлысь 21-ӧд лун, Сыктывкар) — нималана коми гижысь, драматург, театрын ворсысь, режиссёр, Коми АССР-са нимйӧза артист, РСФСР-са нимйӧза артист. СССР-са канму премияа лауреат (1950)[1].
Олантуй
Николай Дьяконов чужӧма 1911-ӧд вося косму тӧлысь 10-ӧд лунӧ (важ ногыс рака тӧлысь 28-ӧд лунӧ) Вӧлӧгда губернялӧн Яренск уездса Емдін сиктын (ӧні — Емдін район). Подув школа помалӧм бӧрын ямшикалӧма пошта станцияын, вӧр лэдзӧма.
1929 воын сійӧ уджалӧ Емдінса Народнӧй керкаӧн веськӧдлысьӧн. 1931 воын Н. Дьяконов велӧдчис Сыктывкарын коми инструктивнӧй передвижнӧй театрса курсъяс вылын да ворсіс театрын.
1932-1936-ӧд воясын велӧдчӧма Ленинградын театрса искусство институт бердын коми студияын. 1937 воын искусство делӧяс кузя управление командируйтӧ сійӧс Луздор районса Абъячой сиктӧ котыртны колхозно-совхознӧй театр; квайт тӧлысь чӧж Н. М. Дьяконов вӧлі тайӧ театрас художественнӧй веськӧдлысьӧн[2].
1939 восянь 1952 воӧдз уджалӧма актерӧн да режиссёрӧн Коми национальнӧй драмтеатрын. 1939 воын Н. Дьяконов велӧдчӧма Москваын куим тӧлысся режиссёрскӧй курсъяс вылын. Сылӧн литературно-художественнӧй творчество заводитчӧма 1937 воын; актёрскӧй уджыс, сценалысь законъяс тӧдӧмыс отсалӧмаӧсь лӧсьӧдны пьесаяс. Войнаӧдз актёр да драматург С. Ермолинкӧд ӧтув гижис некымын пьеса. «Джуджыд запань» драмаын (1939) петкӧдлӧма вӧр лэдзысьяслысь уджсӧ, «Кырнышъяс» пьесаясын (1938), «Домна Каликова» (1939), «Мужество» пьесаясын (1944) — Комиын гражданскӧй война. «Кулӧмдінса бунт» драмаын (1949) петкӧдлӧма збыль вӧвлӧмторъяс — 1841 воын Кулӧмдін сиктын крестьяналӧн кыпӧдчӧм. 1941-1945 воясӧ Н. Дьяконов гижис «Герой» пьеса, кӧні ошкӧма Сӧветскӧй Союзса Герой Н. Оплеснинӧс[2].
1943 воын Н. М. Дьяконов котыртліс республиканскӧй драмтеатр бердын студия, кӧні велӧдчисны актёръяс, кодъяс бӧрынджык кутісны нимавны Комиын - М. А. Красильников, Г. П. Лыткина, Л. Ф. Ильчуков, Э. А. Попов да мукӧд[2].
Режиссёрӧн уджалігӧн Н. Дьяконов дасьтӧма да пуктӧма 70 гӧгӧр спектакль.
Кулӧма 1982-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 21-ӧд лунӧ, дзебöма Сыктывкарын.
Удж
Драматургия юкӧнын Николай Дьяконов заводитӧ водзмӧстчыны 1930-ӧд вояс помын. Степан Ермолинкӧд ӧтув сійӧ гижӧ квайт пьеса: «Джуджыд запань» (1938), «Кырнышъяс» (1938), «Домна Каликова» (1939) да мукӧд.
Драматург творчествоын асшӧр тшупӧдӧн лоӧма «Свадьба приданнӧйӧн» (1948) лирическӧй комедия гижӧм. Роч кыв вылын (вуджӧдіс А. Глебов) пьесасӧ вӧлі сувтӧдӧма Москваса Сатира театр сцена вылын, сэсся регыдӧн пыртісны асланыс репертуарӧ и рубежсайса театръяс.
«Куим багатыр» (1960), «Квартет Николая Курочкина» (1962), «Нива-Нивушка» (1981) да мукӧд тешын гижысь серпасалӧ коми сикт водзын сулалысь тӧдчана могъяс.
1939-ӧд восянь СССР-са гижысь котырын.
Наградаяс
- СССР-са канму премия босьтысь (1945)
- Коми АССР-са нимйӧза артист (1945)
- РСФСР-са нимӧдана артист (1951)
- «Почёт пас» кык орден
Литература
- Попова С. Страницы истории коми театра. — Сыктывкар, 1965;
- Коми советские писатели. — Сыктывкар, 1968.
- Коми писатели:Дьяконов Николай Михайлович
Ыстӧдъяс
- ↑ Дьяконов Николай Михайлович. НБ РК. Шыӧдчан кадпас: 28 рака тӧлысь 2025.
- ↑ 1 2 3 Кузнецова Т. Николай Михайлович Дьяконов / Т. Кузнецова // Писатели Коми : биобиблиогр. слов. : в 2 т. – Сыктывкар, 2017. Т. 1 : А Л. С. 266 - 269.