Томъяслӧн лун
| Томъяслӧн лун | |
|---|---|
.webp) | |
| Сикас | Официальнӧй гаж |
| Мӧд ногӧн | Томъяслӧн лун |
| Вынсьӧдӧма | Россияса президент Борис Ельцин |
| Пасйӧны |
 Россия |
| Кадпас | 1993 вося лӧддза-номъя тӧлысь 27-ӧд лун |
| Празднуйтӧм | лӧддза-номъя тӧлысся бӧръя субӧта |
| Традицияяс | концертъяс, митингъяс, фестивальяс, конференцияяс, акцияяс |
 Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа | |
Томъяслӧн лун (рочӧн День молодёжи) — томъяслӧн гаж, 1993 восянь пасйӧны Россия Федерацияын быд во, гожӧмнас[1], 2023 восянь вуджӧдӧма лӧддза-номъя тӧлысьын бӧръя суббӧта вылӧ Россия Федерацияса Президент Владимир Путинлӧн «Томъяслӧн лун йылысь» ода-кора тӧлысь 2-ӧд лунся 132-рп №-а тшӧктӧм серти[2].
Гӧгӧрвоӧдӧм
«Россия Федерацияын том йӧз политика йылысь» 2020 во ӧшым тӧлысь 30 лунся оланпас серти том йӧзӧн лыддьыссьӧ 14 арӧссянь 35 арӧсӧдз социально-демографическӧй группа, кодъяслӧн эм Россияса гражданство[3].
2024 во кежлӧ Россияын вӧлі 37 млн том морт, тайӧ странаын олысьяслӧн нёльӧд юкӧныс[4].
Том йӧз — тайӧ нациялӧн аскиалуныс, насянь зависитӧ страналӧн да обществолӧн сӧвмӧмыс, найӧ водзӧ нуӧдӧны йӧзкотырсӧ[5].
Гажлӧн медшӧр могыс — сӧвмӧдны том йӧзлысь позянлунъяссӧ, а сідзжӧ уськӧдны тӧд вылӧ том йӧзлысь мытшӧдъяссӧ[6].
История
Тайӧ гажлӧн историяыс заводитчис 1958 вося урасьӧм тӧлысь 7-ӧд лунӧ Сӧветскӧй Союзын, кор СССР-са Верховнӧй Сӧвет Президиумлӧн «Сӧветскӧй том йӧзлысь лун индӧм йылысь» индӧдӧн вӧлі вынсьӧдӧма «Сӧветскӧй том йӧзлӧн лун» гаж, мый пасйылісны лӧддза-номъя тӧлысся медбӧръя вежалунӧ[7]. Гажыс ёнджыкасӧ вӧліс идеология гажӧн. Мероприятиеяссӧ котыртіс да нуӧдіс Ставсоюзса том йӧзлӧн ленинскӧй коммунистическӧй союз (ВЛКСМ)[8].
1993 вося лӧддза-номъя тӧлысь 24-ӧд лунӧ, СССР киссьӧм бӧрын регыд, Россияса медводдза президент Б. Н. Ельцин, Россияса том йӧзлӧн делӧяс кузя канму комитетлӧн да Россияса том йӧз да челядь котыръяслӧн национальнӧй сӧветлӧн вӧзйӧм серти, йӧзӧдіс «Том йӧзлысь лун пасйӧм йылысь» 459-рп №-а индӧд, мый серти гажсӧ кутісны пасйыны лӧддза-номъя тӧлысь 27-ӧд лунӧ. Россия канмуӧн веськӧдлысь сідзжӧ тшӧктіс:
«Россия Федерацияӧ пырысь республикаяслӧн, крайяслӧн, обласьтъяслӧн, асшӧрлуна юкӧнъяслӧн, Москва да Петыркар каръяслӧн олӧмӧ пӧртысь власьт органъяслы котыртны том йӧзлысь лун пасйӧмлы сиӧм аддзысьлӧмъяс, концертъяс, выставкаяс, том йӧзлӧн творческӧй котыръяслысь выступлениеяс да мукӧд акция… Россияса печать министерстволы лӧсьӧдны да збыльмӧдны том йӧзлысь лун пасйӧмсӧ йӧзӧс юӧртан средствоясӧн паськыда тӧдмӧдӧм кузя мероприятиеяс… Ставроссияса канму телевизионнӧй да радиовещательнӧй компаниялы „Россия“ канал пыр паськыда тӧдмӧдны йӧзсӧ гажлӧн став мероприятиеӧн»[9].
Кӧть гажлысь кадпассӧ Борис Ельцин вуджӧдіс лӧддза-номъя тӧлысь 27-ӧд лунӧ, ӧткымын карын медшӧр гажсӧ нуӧдӧны «важ ногӧн» лӧддза-номъя тӧлысся бӧръя вежалунӧ, сы вӧсна мый лӧддза-номъя тӧлысь 27-ӧд лун тшӧкыда, во сертиыс, лоӧ уджалан лунӧн да оз веськав шойччан лунӧ. Тайӧ лунӧ Россия пасьтала нуӧдісны гажӧдчан мероприятиеяс, концертъяс, викторинаяс, спорт ордйысьӧмъяс, дискотекаяс, конкурсъяс да йӧзкостса гажъяс.
Лӧддза-номъя тӧлысь 27-ӧд лун, Россиякӧд ӧттшӧтш, том йӧзлысь лун пасйӧны и Лунвыв Осетияын[10].
2023 вося тӧвшӧр тӧлысьӧ Россияса президент Владимир Путинлӧн «Воробьёвы горы» МГУ-лӧн инновационнӧй научно-технологическӧй шӧринса «Ломоносов» кластерӧ волігӧн аддзысьлӧмӧ пырӧдчысьяс пиысь ӧти шыӧдчис президент дорӧ том йӧзлысь лунсӧ шойччан лун вылӧ вуджӧдӧм йылысь вӧзйӧмӧн. Сійӧ гӧгӧрвоӧдіс, мый гажсӧ пасйыны урчитӧм кадӧ абу лӧсьыд, сы вӧсна мый том йӧз либӧ сессия вылынӧсь, либӧ уджалӧны[11].
2023 восянь вуджӧдӧма лӧддза-номъя тӧлысся бӧръя субӧтаӧ Россия Федерацияса Президент Владимир Путинлӧн «Томъяслӧн лун йылысь» ода-кора тӧлысь 2-ӧд лунся 132-рп №-а тшӧктӧм серти[2].
Традицияяс
Томъяслӧн лунӧ традиция серти мунӧны гажӧдчан концертъяс, фестивальяс, выставкаяс, лекцияяс, спортивнӧй ордйысьӧмъяс.
Тшӧкыда тайӧ лунас котыртлӧны паськыда тӧдса артистъяскӧд, блогеръяскӧд, том йӧзлӧн кумиръяскӧд аддзысьлӧмъяс[8].
Музейяс, культура шӧринъяс, кинотеатръяс нуӧдӧны уна сикас акция.
Сідзжӧ томъяслӧн лунлы сиӧма флешмобъяс, волонтёрскӧй да экологическӧй водзмӧстчӧмъяс, бурвӧчан ярмангаяс[12].
Йитчӧм гажъяс
• Томъяслӧн ӧтувъялунлӧн войтыркостса лун (косму тӧлысь 24-ӧд лун);
• Томъяслӧн войтыркостса лун (моз тӧлысь 12-ӧд лун);
• Томъяслӧн ставмирса лун (вӧльгым тӧлысь 10-ӧд лун).
Пасйӧдъяс
- ↑ День молодежи в 2023 году: история и традиции праздника
- ↑ 1 2 Распоряжение Президента Российской Федерации от 02.05.2023 № 132-рп «О Дне молодежи»
- ↑ О молодежной политике в Российской Федерации. docs.cntd.ru. Шыӧдчан кадпас: 25 лӧддза-номъя тӧлысь 2025.
- ↑ Татьяна Голикова: на молодежь 14–35 лет приходится четверть населения РФ | Эксперт. Эксперт (4 косму тӧлысь 2024). Шыӧдчан кадпас: 25 лӧддза-номъя тӧлысь 2025.
- ↑ День молодёжи России, РИА Новости (27 лӧддза-номъя тӧлысь 2022). Шыӧдчан кадпас: 25 лӧддза-номъя тӧлысь 2025.
- ↑ 28 июня – День молодежи России. Канашский муниципальный округ Чувашской Республики. Шыӧдчан кадпас: 25 лӧддза-номъя тӧлысь 2025.
- ↑ Всесоюзный Ленинский Коммунистический союз молодёжи // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ 1 2 29 июня — День молодежи: история и традиции, праздничные мероприятия, Известия (28 лӧддза-номъя тӧлысь 2024). Шыӧдчан кадпас: 25 лӧддза-номъя тӧлысь 2025.
- ↑ Распоряжение Президента Российской Федерации от 24.06.1993 г. № 459-рп
- ↑ День молодежи: праздник юности и молодости
- ↑ Встреча с учащимися вузов по случаю Дня российского студенчества, Президент России. Шыӧдчан кадпас: 25 лӧддза-номъя тӧлысь 2025.
- ↑ День молодежи 2025: какого числа, история и традиции праздника, КП. Шыӧдчан кадпас: 25 лӧддза-номъя тӧлысь 2025.