Дасво
Дасво — кадколаст, кытчӧ пырӧ дас лунпас во (шуам, «2020-2029 вояс», «2021-2030 вояс», «2020-ӧд вояс»). Сідзжӧ «дасво» терминӧн вӧдитчӧны паськыдджыка «кутшӧмкӧ кадколастлӧн 10 во» вежӧртасын, шуам, «Моцартлӧн олӧмын бӧръя дас во».
Лунпас серти дасво заводитчӧм да помасьӧм
Лунпас серти арталӧмын вӧдитчӧны дасвояс лыддян кык вариантӧн. Медводдза вариант серти тайӧ дасвося став дас вояслӧн лыдпасыс ӧткодь, шуам, 390-ӧд воясӧ пырӧны 390-сянь 399-ӧдз вояс. Мӧд вариант серти, дасво заводитчӧмӧн лыддьыссьӧ во, мый помасьӧ 1, шуам, XXI нэмлӧн мӧд дасвоӧ пырӧны 2011-2020 вояс, нэм артмӧ 10 дасвоысь. Торъялӧмыслӧн помкаыс Юлиан да Григорий календаръясын во заводитчӧмын: наын 0 воыс абу да во лыддьӧмсӧ нуӧдӧны миян эраса 1 восянь. Татшӧм арталӧмыс заводитчӧ миян эраса 525 воын[1] (мукӧд мыччӧдъяс серти, 532 воын[2]). Тайӧ вонас Ичӧт Дионисий зілис артавны Ыджыдлунлысь кадпас, та дырйи Кристослӧн чужан воӧн примитіс миян эраса 1 (абу нулевӧй) во, тшӧтш и сы вӧсна, мый нуль лыдӧн сійӧ кадӧ Европаын эз вӧдитчыны[1][2][3]. Сідзкӧ, выль эралӧн медводдза дасвоыс помасис миян эраса 10 вося ӧшым тӧлысь 31-ӧд лунӧ, а мӧд дасвоыс заводитчис 11-ӧд восянь, мый вайӧдіс да вайӧдӧ помтӧм вензьӧмъясӧ сы йылысь, кор жӧ збыльысь заводитчӧны да помасьӧны дасвояс, нэмъяс да сюрсвояс[1]. Россияын кык нольӧн помасьысь вося тӧвшӧр тӧлысь 1 лунсянь сёвояс лыддьӧмлысь традициясӧ вӧлі лӧсьӧдӧма ӧттшӧтш тӧвшӧр тӧлыссянь (кӧч тӧлысь пыдди) во вылӧ вуджӧмкӧд 7208 во ӧшым тӧлысь 19-ӧд лунся (1699 во ӧшым тӧлысь 19-ӧд (29) лунся) Пётр I-лӧн индӧд серти [4]: «…а будущаго Генваря съ 1-го числа настанетъ новый 1700-й годъ купно и новый столѣтній вѣкъ…».
Нимъяс
Дасвояслы нимъяссӧ сетӧны дас воясӧн: «кызьӧд вояс» (англичан twenties), «квайтымынӧд вояс» (англичан sixties). Традиционнӧя сьӧкыд шуны выль нэмлысь медводдза дасвосӧ («нулевӧйяс»), ӧтувъя английскӧй кывйын татшӧм кывйыс ньӧти абу[5]. Английскӧй кывйын сідзжӧ сьӧкыд нимтыны локтан дасвосӧ («дасӧд вояс» рочӧн), кӧть эськӧ шоча вӧдитчӧны англичан teens кывйӧн[5]. Кутшӧмкӧ культуралы критическӧй дасвояслы сетӧны торъя нимъяс: 1940-ӧд вояс - рочӧн «сороковые, роковые», 1990-ӧд вояс - «лихие девяностые» либӧ англия кыв вылын 1920-ӧд вояс - «ревущие двадцатые», 1990-ӧд вояс - «золотые девяностые».
Видзӧдӧй тшӧтш
• Дасвояс лыддьӧг
• Нэм
• Сюрсво
• Во
• Тӧлысь
• Луна-воя
Пасйӧдъяс
- ↑ 1 2 3 Laura M. Holson. When Does the New Decade Begin: In a Month, or a Year From Now? Архивса копия 2 ӧшым тӧлысь 2019 Wayback Machine ресурсын // Нью-Йорк Таймс, 28 ноября 2019 года. (англ.)
- ↑ 1 2 Espenak, Fred Year Dating Conventions. NASA. Шыӧдчан кадпас: 12 урасьӧм тӧлысь 2020. Архивируйтӧма 8 урасьӧм тӧлысь 2009. (англ.)
- ↑ Bikos, Konstantin When Did the 21st Century Start? TimeAndDate.com. Шыӧдчан кадпас: 12 урасьӧм тӧлысь 2020. Архивируйтӧма 18 ӧшым тӧлысь 2020. (англ.)
- ↑ О писании впредь Генваря с 1 числа 1700 года во всех бумагах лета от Рождества Христова, а не от сотворения мира :Именный : [Указ] № 1735, 19 декабря 1699 г. /Петр Алексеевич. //Российская империя. Полное собрание законов Российской Империи c 1649 года. Том 3, 1689—1699. — Санкт-Петербург : Печатано в Типографии II Отделения Собственной Его Императорского Величества Канцелярии, 1830. — С. 680—681
- ↑ 1 2 Алгео, 1994, с. 45.
Литература
• Дж. Алгео. What shall we call the decades of the twenty-first century? : [англ.] // English Today. — 1994. — Т. 10, № 3. — С. 45—46.
• Davis, Fred. Decade Labeling: The Play of Collective Memory and Narrative Plot // Symbolic Interaction 7, no. 1 (1984): 15-24. doi:10.1525/si.1984.7.1.15 (англ.)
• Meredith, Mamie J. The 'Nifty Fifties,' the 'Flying Forties,' the 'Threadbare Thirties,' and the 'Roaring Twenties' of Twentieth-Century America // American Speech 26, no. 3 (1951): 225-29. doi:10.2307/453090 (англ.)
Ыстӧдъяс
- Christopher Beam. The Uh-Ohs // Слейт, 18 декабря 2009 года. (англ.)