Торлопов Владимир Александрович

Босьтӧма Рувикиысь
Рувикиын эмӧсь мукӧд йӧз йылысь статьяяс, кодъяслӧн овыс Торлопов.
Владимир Александрович Торлопов
комиӧн Торлопов Ӧльӧксан Володь
Vladimir Alexandrovich Torlopov.jpg
Флаг
Россия Федерацияса Федеральнӧй Собраниелӧн Федерация Сӧветӧ пырысь — Коми Республикаса олӧмӧ пӧртысь власьт петкӧдлысь
Флаг
2010.03.03 — 2014.01
Водзвывса уджалысь Игорь Васильев
Удж водзӧ нуӧдысь Дмитрий Шатохин
Флаг
Коми Республикаса Юралысь
Флаг
2002.01.15 — 2010.01.15
Президент Владимир Путин
Дмитрий Медведев
Водзвывса уджалысь Юрий Спиридонов
Удж водзӧ нуӧдысь Вячеслав Гайзер
Флаг
Коми Республикаса Каналан Сӧветса председатель
I—II созыв
Флаг
1995.02.06 — 2001.12.16
Водзвывса уджалысь чиныс лӧсьӧдӧма;
Юрий Спиридонов кыдз Коми Республикаса Медвылыс Сӧветса председатель
Удж водзӧ нуӧдысь Евгений Борисов
Чужис 1949 вося вӧльгым тӧлысь 14-ӧд лунӧ
Сыктывкар, Коми АССР, РСФСР, СССР
Ютыр
Велӧдчӧм Коми канмуса педагогика институт
Учёнӧй степень социология наукаяс доктор
Уджсикас физика велӧдысь
Наградаяс
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа
Торлопов Ӧльӧксан Володь (1949) — Коми Республикаса Юралысь (2002—2010)

Торлопов Владимир Александрович (1949 вося вӧльгым тӧлысь 14-ӧд лун, Сыктывкар) — Коми Республикаса Юралысь (2002—2010), Россия Федерацияысь Федеральнӧй Собраниеса Федерация Советӧ пырысь (2010 во), социология наукаяс доктор (1999).

Олантуй

[вежны | Вежны кодировкаын]

• Чужис 1949 вося вӧльгым тӧлысь 14-ӧд лунӧ Сыктывкарын. Сылöн батьыс Александр Полиектович — коми, вöлi сплавконтораса уджалысьяслöн профсоюзса нырщик, мамыс Мария Петровна — роч — репрессированнöй семьяысь, вöлi быдтöма интернатын, уджалöма ичӧт классъясын велöдысьöн[1]. Торлопов шуліс: «Менам мам — роч, а батьӧй — коми. Мамӧй батьысь бурджыка тӧдіс коми кыв. Ме гӧгӧрвоа комиӧн, верма шыӧдчыны комиӧн йӧз дорӧ, старайтча шуны колана ногӧн»[2].
• 1970 — помалic Коми канмуса педагогика институт.
• 1971 — Вылыс Максаковкаса шӧр школаын физика велӧдысь[3].
• 1972—1973 — армияын служба.
• 1974 — профсоюзса уджалысьяслӧн Коми обкомын инструктор, юкӧдӧн юрнуӧдысь, веськӧдлысь.
• 1988 — Ленинградса Вылыс партия школа.
• 1990 — бӧрйӧма профсоюзъяссянь 150-ӧд номера Межадорса бӧрйысян кытшсянь (Сыктыв район) Коми АССР-са Верховнӧй Сӧветӧ депутатӧн.
• 1993 — Коми Республикаса Министръяслӧн Сӧветысь веськӧдлысьӧс медводдза вежысь (социальнӧй юалӧмъяс серти).
• 1993 — Пиво радейтысьяслӧн ютырӧ пырысь.
• 1995 да 1999 — бӧрйӧма Коми Республикаса Каналан Сӧветса депутатӧн 1-ӧд номера Лесозаводса бӧрйысян кытшсянь (Сыктывкар), Каналан Сӧветса веськӧдлысь.
• 1996 — Россия Федерацияысь Федеральнӧй Собраниеса Федерация Советӧ пырысь, веськӧдлӧ социальнӧй политика юалӧмъяс серти комитетӧн.
• 2001 вося ӧшым тӧлысь 16-ӧд лун — бӧрйӧма Коми Республикаса Юралысьӧн. В. А. Торлопов (сылöн 40 % гöлöс) ордйис сэк кадся Коми Республикаса Юралысь Спиридонов Юрий Алексеевичӧс (сылӧн 34,9 % гöлöс)[4].
• 2002 вося тӧвшӧр тӧлысь 15-ӧд лун — вынсьӧдісны Коми Республикаса Юралысь должносьтын.
• 2005 вося ӧшым тӧлысь 7-ӧд лун — Россия Федерацияса президент Путин Владимир Владимирович вӧзйис, а Коми Республикаса Каналан Сӧвет вынсьӧдіс В. А. Торлоповӧс Коми Республикаса Юралысь чинӧ[5].
• Ӧттшӧтш 2005 вося рака тӧлысь 16-ӧд лунсянь кӧч тӧлысь 27 лунӧдз Торлопов пырис Россия Федерацияса Государственнӧй Сӧветса президиумӧ[6][7].
• 2010 вося тӧвшӧр тӧлысь 14-ӧд лун — В. А. Торлоповлӧн, кыдзи Коми Республикаса Юралысьлӧн, помасисны полномочиеясыс.
• 2010 вося рака тӧлысь 3-ӧд лун — Коми Республикаса правительствосянь пырӧ Россия Федерациялӧн Федеральнӧй Собраниеса Федерация Советӧ[8].

Туясян удж

[вежны | Вежны кодировкаын]

• 1999 — Петыркарын дорйис «Политическая социология» специальносьт серти социология наукаяс доктор ним вылӧ диссертация[3].
• Герцен нима Петыркарса канму педагогика университетса Туялысьяслӧн Сӧветӧ пырысь.

Мыжалӧм

[вежны | Вежны кодировкаын]

2005 воын на Торлоповӧс мыжалӧмаӧсь, республикаын пӧ сійӧ дорйӧ «сырьевӧй олигархъяслысь» интересъяссӧ. Сыктывкарса мэр Сергей Катунинӧс, коді юӧртіс та йылысь, 2006 вося рака тӧлысьын кыскисны кывкутӧмӧ клеветаысь да штрапуйтісны 10 сюрс шайт вылӧ[9]. Но дас во мысти следствие вӧчис кывкӧртӧд, мый Коми Республикаын важӧн нин эм мыж вӧчысь котыр, кытчӧ пырӧны власьтысь уна йӧз; тайӧ йӧзыс пуктылісны бюджетса сьӧм перспективнӧй предприятиеясӧ, кодъясӧс сэсся вузавлісны аффилируйтӧм фирмаяслы, а сьӧмсӧ вуджӧдлісны офшоръясӧ. Медшӧр фигурантъясӧн лоисны регионса юралысь Вячеслав Гайзер, сійӧс вежысь Алексей Чернов, Коми Госсӧветса спикер Игорь Ковзель да мукӧд чина йӧз[10]. 2016 вося йирым тӧлысьын лои тӧдса, мый РФ-са УК-лӧн сійӧ жӧ 210-ӧд статья серти («Мыж вӧчысь котыр котыртӧм да сэтчӧ пырӧдчӧм») уголовнӧй делӧ панӧма и Торлопов вылӧ[11]. Йирым тӧлысь 6-ӧд лунӧ Москваса Басманнӧй ёрд ыстіс вӧвлӧм сенаторӧс гортса арест улӧ ӧшым тӧлысь 6-ӧд лунӧдз. Торлоповӧс мыждісны «Гайзерлӧн группировкакӧд» ӧтвылысь преступнӧй котыр лӧсьӧдӧмысь да сійӧн веськӧдлӧмысь да служебнӧй положениеӧн пӧльзуйтчӧмӧн торъя ыджыд пӧръясьӧмысь. Следствие донъяліс сы вӧчӧмторъясысь убыткасӧ 2,5 миллиард шайтӧн[12]. Торлопов тырвыйӧ признайтіс ассьыс мыжсӧ[13][14].

2017 вося кӧч тӧлысь 4-ӧд лунӧ Москваса Басманнӧй ёрд нюжӧдіс гортса арестсӧ тӧлысь кежлӧ, йирым тӧлысь 6-ӧд лунӧдз[15][16]. Йирым тӧлысь 3-ӧд лунӧ Мосгорсуд нюжӧдіс арестсӧ ӧшым тӧлысь 19-ӧд лунӧдз[17]. Водзӧ вылӧ гортса арестсӧ унаысь нюжӧдлісны приговор висьтавтӧдз.

«Гайзер делӧ» кузя суд заводитчис 2018 воын. Торлопов процесс дырйи вежис висьталӧмсӧ: водзті кӧ сійӧ признайтіс ассьыс мыжсӧ, то ӧні висьталіс, мый эз вӧв преступнӧй котырӧн веськӧдлысьясысь ӧтиӧн, мый «действуйтіс республикалы бур вылӧ» да нинӧм эз тӧд республикаса чиновникъяслӧн кутшӧмкӧ преступнӧй удж йылысь. Гайзеркӧд да мукӧд фигурантъяскӧд сылӧн вӧліны, сылӧн кывъяс серти, сӧмын уджалан йитӧдъяс[18][19]. Но сёрӧнджык Торлопов бара признайтіс ассьыс мыжсӧ. Сылӧн кывъяс серти, сійӧ заводитіс веськӧдлыны республикаӧн экономика юкӧнын опыттӧг, а та вӧсна вывті ёна эскис аслас тӧдса бизнесмен Александр Зарубинлы, коді бӧрйис сылы вежысьясӧс, министръясӧс да ӧткымын мукӧд специалистӧс. Кутшӧмкӧ здукӧ Торлопов гӧгӧрвоис, мый став тайӧ йӧзыс лоӧны ӧтувъя группаӧн, кодъяс действуйтӧны асланыс интересъясын, да мый сійӧ ачыс вӧлӧма тайӧ преступнӧй котырыслӧн «свадебнӧй генералӧн». Республикаса Юралысь нинӧм эз вермы вежны, а 2010 во бӧрын ӧтдортчис регионса мытшӧдъясысь. Аслас медбӧръя кывйын Торлопов корис прӧща республикаса олысьяслысь да президент Путинлысь да корис пӧщада, аслас инвалидносьт вылӧ, гӧтырыслӧн бурдлытӧм висьӧм вылӧ да мамыслӧн ыджыд арлыд вылӧ ыстысьӧмӧн[20].

Обвинение корӧма пуксьӧдны Торлоповӧс дзескыдінӧ 17 во кежлӧ. Но уголовнӧй котыр йылысь статья серти Торлоповӧс вӧлі правдайтӧма[21]; 2019 вося лӧддза-номъя тӧлысь 10-ӧд лунӧ сійӧс приговоритісны «Зеленечса птицефабрика» акцияясӧн мошенничайтӧмысь да преступнӧй чӧжӧс легализуйтӧмысь пукавны квайт да джын во кежлӧ ӧтувъя режима колонияын да мынтыны 500 сюрс шайт штрап[22][23].

Дзоньвидзалун

[вежны | Вежны кодировкаын]

Судӧдз на экс-сенаторлӧн вӧлі кык микроинфаркт. Та бӧрын Торлоповлы сетісны инвалидносьт[22].

Семья

[вежны | Вежны кодировкаын]

Гӧтырыс — Полина Осиповна (ныв ов — Шамина). Кык ныв — Виктория и Ирина.

Наградаяс

[вежны | Вежны кодировкаын]

• Коми Республикаса нимӧдана уджалысь[3];
• Почёт орден (1999 вося вӧльгым тӧлысь 14-ӧд лун)[24];
• Россия Федерацияса Президентлӧн аттьӧалӧм (2005 вося моз тӧлысь 25-ӧд лун);
• IV тшупöда «Айму водзын уджысь» орден — Коми Республикалöн социально-экономическöй сöвмöмö пай пуктöмысь да уна вося бур уджысь (2006 вося вӧльгым тӧлысь 13-ӧд лун)[25];
• II тшупӧда Преподобнöй Сергий Радонежскöй нима орден (2001)[3][26];
• Святослав Фёдоров нима премиаын «Федерация» нимпасын лауреат (2004)[3];
• «Мывкыд мӧвпъясысь да бур уджысь» (рочӧн За благородные помыслы и достойные деяния) казьтылана медаль (2004)[3];
• «Айму вӧсна Ыджыд тышын 60-ӧд вося Вермӧмысь» казьтылана медаль (2005).

Пасйӧдъяс

[вежны | Вежны кодировкаын]
  1. ↑ ТОРЛОПОВ Владимир Александрович - БД "Лабиринт" (рус.), База данных "Лабиринт. Архивируйтӧма 8 ӧшым тӧлысь 2011 вося. Шыӧдчан кадпас: 23 урасьӧм тӧлысь 2011.
  2. ↑ Валерий БУЛДАКОВ. Республика Коми и её богатства (рус.), «Аргументы Недели» (27 августа 2008). Архивируйтӧма 9 йирым тӧлысь 2016 вося. Шыӧдчан кадпас: 23 урасьӧм тӧлысь 2011.
  3. ↑ 1 2 3 4 5 6 ТОРЛОПОВ Владимир Александрович (рус.), Книга Памяти Республики Коми. Архивируйтӧма 24 тӧвшӧр тӧлысь 2011 вося. Шыӧдчан кадпас: 23 урасьӧм тӧлысь 2011.
  4. ↑ Алина Черных. Торлопов всему голова?«КП» вспомнила, как Владимир Торлопов пришел к власти, Комсомольская правда (16 йирым тӧлысь 2016). Архивируйтӧма 5 урасьӧм тӧлысь 2017 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  5. ↑ Сергей Мигалин. Владимир Торлопов оказался «наиболее позитивным» (рус.), Независимая газета (8 декабря 2005). Архивируйтӧма 24 моз тӧлысь 2007 вося. Шыӧдчан кадпас: 23 урасьӧм тӧлысь 2011.
  6. ↑ Распоряжение Президента Российской Федерации от 16.03.2005 г. № 98-рп «О президиуме Государственного совета Российской Федерации». Шыӧдчан кадпас: 30 рака тӧлысь 2020. Архивируйтӧма 26 рака тӧлысь 2020.
  7. ↑ Распоряжение Президента Российской Федерации от 27.09.2005 г. № 437-рп «О президиуме Государственного совета Российской Федерации». Шыӧдчан кадпас: 30 рака тӧлысь 2020. Архивируйтӧма 26 рака тӧлысь 2020.
  8. ↑ Виктор Иванов. Что известно о бывшем главе Коми и бывшем сенаторе Владимире Торлопове, 7x7 (6 йирым тӧлысь 2016). Архивируйтӧма 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  9. ↑ Валерий Черницын. Клевета, ставшая правдой, 7x7 (7 йирым тӧлысь 2016). Архивируйтӧма 28 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  10. ↑ ОПС республиканского значения. Руководство Коми арестовано как преступное сообщество, Коммерсант (20 кӧч тӧлысь 2015). Архивируйтӧма 27 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  11. ↑ Источник: против экс-главы Коми Торлопова возбуждено уголовное дело. Шыӧдчан кадпас: 5 йирым тӧлысь 2016. Архивируйтӧма 6 йирым тӧлысь 2016.
  12. ↑ Виктор Иванов. Экс-главе Коми Торлопову предъявили обвинение в создании преступного сообщества вместе с Гайзером и Зарубиным, 7x7 (6 йирым тӧлысь 2016). Архивируйтӧма 28 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  13. ↑ Экс-глава Коми Владимир Торлопов признал свою вину. Шыӧдчан кадпас: 6 йирым тӧлысь 2016. Архивируйтӧма 7 йирым тӧлысь 2016.
  14. ↑ Наталья Турчинская. Басманный суд отправил бывшего главу Коми Владимира Торлопова под домашний арест, 7x7 (6 йирым тӧлысь 2016). Архивируйтӧма 29 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  15. ↑ Суд продлил на месяц домашний арест экс-главы Коми Торлопова. Шыӧдчан кадпас: 10 кӧч тӧлысь 2017. Архивируйтӧма 10 кӧч тӧлысь 2017.
  16. ↑ Басманный суд Москвы продлил срок домашнего ареста экс-главы Коми Торлопова, 7x7 (4 кӧч тӧлысь 2017). Архивируйтӧма 28 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  17. ↑ Мосгорсуд до 19 декабря продлил домашний арест экс-главе Коми Торлопову. Шыӧдчан кадпас: 7 рака тӧлысь 2018. Архивируйтӧма 8 рака тӧлысь 2018.
  18. ↑ Владимир Прокушев. Полтора миллиона рублей в месяц на представительские расходы. Бывшие главы Коми начали давать показания в суде по делу о преступном сообществе, 7x7 (5 ӧшым тӧлысь 2018). Архивируйтӧма 27 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  19. ↑ Владимир Прокушев. «Может, не так посмотрел, но подписал». Экс-глава Коми Торлопов не смог объяснить разницу между своими показаниями на следствии и в суде, 7x7 (18 урасьӧм тӧлысь 2019). Архивируйтӧма 27 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  20. ↑ «17 лет для меня — это смертный приговор». Бывший глава Коми Торлопов попросил прощения у президента и жителей республики, 7x7 (14 косму тӧлысь 2019). Архивируйтӧма 28 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  21. ↑ Суд оправдал всех фигурантов «дела Гайзера» по статье об организации преступного сообщества, 7x7 (10 лӧддза-номъя тӧлысь 2019). Архивируйтӧма 29 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  22. ↑ 1 2 У экс-сенатора Коми Владимира Торлопова подходит срок к УДО. Шыӧдчан кадпас: 26 вӧльгым тӧлысь 2019. Архивируйтӧма 21 вӧльгым тӧлысь 2019.
  23. ↑ Денис Стрелков. Мосгорсуд отказался перевести бывшего главу Коми Торлопова под домашний арест до вступления приговора в силу, 7x7 (27 кӧч тӧлысь 2019). Архивируйтӧма 29 лӧддза-номъя тӧлысь 2020 вося. Шыӧдчан кадпас: 26 лӧддза-номъя тӧлысь 2020.
  24. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 14 ноября 1999 года № 1518
  25. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 13 ноября 2006 года № 1274
  26. ↑ Орден Русской Православной Церкви преподобного Сергия Радонежского. именные списки 1978-2005. — М., 2006 год. — С. 321. — 495 с. — 500 экз. — ISBN 5-98738-031-6.

Ыстӧгъяс

[вежны | Вежны кодировкаын]
Босьтӧма "https://kv.ruwiki.ru/w/index.php?title=Торлопов_Владимир_Александрович&oldid=337401"-ысь