Коми му (газет)

Босьтӧма Рувикиысь
Видлалӧм гижӧд
"Коми му" газет (2024 во)

«Коми му»коми кыв вылын шӧр общественно-политическӧй газет, петӧ Коми Республикаын.

Медшӧр юӧр

«Коми му» — республикалӧн важся петас. Газет петӧ 1918-ӧд вося лӧддза-номъя тӧлыссянь. Петавліс татшӧм нимъяс улын: «Зырянская жизнь», 1921 восянь — «Удж», «Коми сикт», «Вӧрлеԇыԍ»/«Вӧрлэдзысь», «Коми колхозник», 1959 восянь — «Югыд туй». Ӧнія нимыс 1991 восянь.

«Коми му» газет гижӧ литература да культура видзӧм да сӧвмӧдӧм, финн-йӧгра войтыръяскӧд ёртасьӧм йылысь.

Газетлӧн тематика лист бокъяс: «Кыдзи олан, сикт?», «Вӧр-ва да ми», «Подӧн важас», «Литература лист бок», «Субӧта рытӧ» да мукӧд.

Газет вӧлі петӧ вежоннас куимысь — воторникӧ, четвергӧ да субӧтаӧ, 2011 вося кӧч тӧлысьсянь — ӧтчыдысь вежоннас, четвергӧ.

Ыдждаыс: А3 формат, 8 лист бок.

Тиражыс — 2800 гӧгӧр экз. 1970-ӧд воясӧ газет петан лыдыс вӧлі 12 сюрс сайӧ.

«Почёт знак» орден[1][2].
2007 да 2008 воясын газетлы сетісны «Золотой фонд прессы» отличие пас[3].

Газетлӧн история

Газетлӧн логотип (1923 во)

Коми печатьлӧн олан туйыс пансис 1917 воын, «Зырянская жизнь» газет петтӧдз на. Сыӧдз йӧзӧдісны роч кыв вылын «Известия», «Яренская газета», «Известия Яренского уездного Совета крестьянских депутатов», «Коммунист», «Красный пахарь» газетъяс.

Дмитрий Попов, эсер, вичкоса вӧвлӧм уджалысь, 4-ӧд Государственнӧй Думаӧ пырысь. Газет лэдзысьясыс зілисны чужтыны йӧзын царизм дорӧ лӧглун, гӧгӧрвоӧдісны том Сӧвет государстволысь политикасӧ.

12-ӧд номерсянь «Зырянская жизнь» газетын редакторалӧма Д. И. Розанов — роч морт (тасянь и пансьӧма роч да коми кывйӧн вӧдитчысьяс костын веныс и вошласьӧмыс).

1918-ӧд вося лӧддза-номъя тӧлысь 16-ӧд лунӧ Усть-Сысольскын лӧсьӧдісны большевикъяслысь партия котыр. 1918 вося моз тӧлысьсянь коммунистъяс индӧны редакторнас Виктор Савинӧс. Редколлегияӧ пырис тшӧтш Василий Лыткин.

Регыд мысти вӧлі шуӧма лӧсьӧдны Пинега-Печора крайлӧн политика юкӧнлысь, Сӧветъяслӧн Усть-Сысольск уездса исполкомлысь да РКП(б) уездса комитетлысь ӧтувъя орган. 1919-ӧд вося косму тӧлысь 10-ӧд лунӧ котыртчис сылӧн редакционнӧй коллегия, кытчӧ пырисны Ф. Чумбаров-Лучинский, Абрамов, Чижов. Веськӧдлысьнас бӧрйисны Фёдор Степанович Чумбаров-Лучинскийӧс. Татшӧм ногӧн, «Зырянская жизнь» пыдди 1919-ӧд вося косму тӧлысь 11-ӧд лунсянь лоис «В зырянском краю» газет. Сійӧ петіс стӧч 50 лун. Усть-Сысольскын политическӧй отделение бырӧдӧм бӧрын дас лун мысти нин бара кутісны лэдзны «Зырянская жизнь» газет.

Вӧлі нӧшта ӧти коставлӧм. 1919 вося вӧльгым тӧлысь 13 лунӧ петіс газетлӧн 76-ӧд номер. Сэки белогвардеечьяс матыстчисны нин Усть-Сысольсклань. Та вӧсна 77-ӧд номерсӧ лэдзисны сӧмын ӧшым тӧлысь 5 лунӧ, карсӧ мездӧм бӧрын.

1921-ӧд вося тӧвшӧр тӧлысьсянь газетлы сетісны «Удж» ним, сы понда, мый гражданскӧй тыш вӧлі помасян выйын, и партия веськӧдіс Сӧветскӧй Россиялысь вынъяссӧ мирнӧй удж вылӧ.

Газет петіс вежоннас кыкысь, вӧлі кык лист бока. Унджык гижӧдсӧ йӧзӧдісны рочӧн, сӧмын ӧткымын кывбур, юӧр да лозунг — комиӧн. «Удж» медбӧръяысь петіс лӧддза-номъя тӧлысь 9 лунӧ.

Коми асшӧр обласьт котыртӧм бӧрын ковмис обласьтса газет, да 1921 вося сора тӧлысь 15 лунӧ лыддьысьысьлы медводдзаысь воис «Югыд туй». Редактораліс Виктор Савин.

А газетлӧн «Югыд туй» нимыс выль олӧм тэчысь-лӧсьӧдысь коми войтырлы вӧлі зэв ышӧдана да матысса. «Югыд туй» газет дорӧ коми кыв вылын содтӧдӧн 1925 воӧ заводитӧ петны «Коми сикт». 30-ӧд воясӧ «Коми сиктын» редактораліс Дмитрий Ильич Зезегов (1941 воын Ленинградса фронт вылын усис). Комынӧд воясӧ жӧ «Коми сикт» пыдди кутісны петны «Коми колхозник» да «Вӧрлэдзысь» газетъяс.

1946 воын «Вӧрлэдзысь» газетӧн веськӧдліс Николай Павлович Максимов.

1955-ӧд вося рака тӧлысь 8-ӧд лунсянь йӧзӧдӧны кык кыв вылын ӧти газет — «Красное знамя»-«Гӧрд знамя», кӧні редактораліс А.И. Усов. Но регыд гӧгӧрвоисны, мый кыдъя комиа-роча газетыд сӧмын пӧдтӧ комисӧ.

Та понда Василий Никитич Сельков.

1959-ӧд вося моз тӧлысь 1-ӧд лунӧ коми газет бара вежӧ нимсӧ — «Югыд туй» вылӧ.

19591963 воясӧ газетын удж-нокӧн веськӧдлӧ Авив Дмитриевич Лыткин.

19631967 воясын «Красное знамя» газет борд улӧ ӧтувтчӧны коми да роч газетъяслӧн редакцияяс. Став вылас «веськӧдлӧ» локтӧм роч журналист В.Баблюк.

19651971 воясӧ «Югыд туй» газетӧн веськӧдліс Василий Егорович Кушманов, сы бӧрын 1979 воӧдз — Александр Васильевич Сажин.

19791989 воясын «Югыд туй» газетын редакторалӧ Геннадий Беляев, 19891992 воясӧ — коми гижысь Александр Ульянов.

1991-ӧд вося тӧвшӧр тӧлысь 1-ӧд лунсянь «Югыд туй» вежӧ ассьыс нимсӧ, лыддьысьысьлы воӧ «Коми му». 19921998 воясӧ «Коми му» газетын уджӧн юрнуӧдіс Александр Андреевич Игнатов, 19982003 воясӧ шӧр редакторӧн вӧлі Быковская Надежда Николаевна. 20032004 воясӧ «Коми муын» ыджыдалӧ бара Александр Ульянов.

«Коми му» газетын 20042007-ӧд восӧ шеф-редакторӧн уджалӧма Дмитрий Борисович Антоновский; 2007-ӧд восянь шӧр редакторнас вӧлі Елена Владимировна Плетцер. 2014-ӧд во помсянь шӧр редакторлысь уджвӧчысьӧн вӧлі Григорий Фёдорович Хатанзейский; 2019-ӧд вося рака тӧлысь 4-ӧд лунсянь — Е. В. Плетцер. Ӧні веськӧдлӧ Галина Валерьяновна Макарова, «Коми му» газетын шӧр редактор[4].

Коми йӧзӧдчан керка

2004-ӧд вося урасьӧм тӧлысьын республикаса правительстволӧн индӧд серти котыртчис «Коми му» газет редакция» Коми Республикаса канму учреждение, коді ӧтувтіс «Коми му» да «Йӧлӧга» газетъяс, «Би кинь» да «Чушканзі» журналъяс. Сійӧ кадсяньыс тайӧ ыджыд котырнас веськӧдлӧма Александр Ульянов. Налӧн лои ӧтувъя бухгалтерия да компьютернӧй цех. «Коми йӧзӧдчан керка» лӧсьӧдӧм бӧрын на дорӧ ӧтувтісны «Войвыв кодзув» журнал. 2011 вося сора тӧлысьсянь 2014 вося лӧддза-номъя тӧлысьӧдз холдингын ыджыдалӧма Надежда Николаевна Быковская, 2014 вося лӧддза-номъя тӧлысьсянь — веськӧдлысьлысь удж вӧчӧ В.А. Чугаева. 2014-ӧд вося арсянь «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» веськӧдлӧма В. В. Попов, 2017-ӧд восянь — Е. В. Плетцер, 2019-ӧд вося рака тӧлысь 4-ӧд лунсянь — Инесса Николаевна Орёл[5][6]. Ӧні веськӧдлӧ Макарова Галина Валерьяновна, «Коми му» газетын шӧр редактор[7].

Ӧтуввез-листбок

Коми йӧзӧдчан керка холдинглӧн эм асшӧр ӧтуввез сайт:http://komikerka.ru/[8] , а "Коми му" газетлӧн торъя лист бок: http://komikerka.ru/smi/komimu[9].

"Коми му" газетлӧн Контактын эм торъя группа: https://vk.com/komimy[10].

Мукӧд удж

«Коми му» холдинг тшӧкыда нуӧдӧ конкурсъяс да коми кыв сӧвмӧдан уджъяс.

  • 2010 воын юӧртіс Мутнича сиктса библиотекалы небӧгъяс чукӧртӧм;
  • 2010 воын «ЛУКОЙЛ-Коми» ПАК сьӧм вылӧ йӧзӧдіс «Ижма — одна на планете» фотоальбом, кытчӧ пырисны фотожурналистъялӧн уджъясыс;
  • 2011 воӧ, кор тыри кык во часовня кыпӧдӧм вылӧ сьӧм чукӧртан концерт («И наши скорби Богу не чужды»).

«Коми му» холдинг ас сьӧм вылӧ йӧзӧдӧ коми гижысьяслысь небӧгъяс.

Ӧшмӧсъяс

  1. 14 июня 1968 года газеты «Югыд туй», «Красное знамя» награждены орденом «Знак почета»
  2. Белых И. Коми му // Республика Коми. Энциклопедия. Т2. — Сыктывкар: Коми книжное издательство, 1999. — С. 105—106. — 576 с.
  3. М. П. Рощевский. — Сыктывкар: Коми научный центр Уральского отделения РАН, 2011. — С. 122. — 408 с. Архивировано 24 йирым тӧлысь 2021 года.
  4. АУ РК "Издательский дом Коми"
  5. Восьлавны олӧмыскӧд ӧттшӧтш // Коми му. 2019-ӧд во, рака тӧлысь 7-ӧд лун, 9 №
  6. Баканов И. В Издательском доме Коми сменилось руководство // «Комиинформ» юӧр сетан агентство (2019.03.04 лун; рочӧн).
  7. АУ РК "Издательский дом Коми"
  8. Издательский дом Коми Автономное учреждение Республики Коми
  9. Коми му
  10. Газета «Коми му»