Ставмирса ва ресурсъяс лун

Босьтӧма Рувикиысь
Ставмирса ва ресурсъяс лун
71 % — Н2O
71 % — Н2O
Сикас Экология
Мӧд ногӧн Ставмирса ва лун
Вежӧртас Гажлӧн могыс — индыны Му шар вылын ва ресуръяс мытшӧдъяс вылӧ.
Вынсьӧдӧма 1993 во
Лӧсьӧдысь ООН-лӧн Генеральнӧй Ассамблея
Пасйӧны Войтыркостса гаж
Кадпас рака тӧлысь 22-ӧд лун
Традицияяс Нуӧдӧны ва ресуръяслы сиӧм уна сикас мероприятие (митингъяс, экскурсияяс, флешмобъяс, экоакцияяс, субботникъяс, гӧгрӧс пызанъяс да с.в. ).
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Ставмирса ва ресурсъяс лун ( ООН-лӧн официал кывъяс вылын: англичан World Day for Water, араб اليوم العالمي للمياه, испан Día Mundial del Agua, китай 世界水日, рочӧн Всемирный день водных ресурсов, француз Journée mondiale de l'eau ) — войтыркостса гаж, пасйӧны быд во рака тӧлысь 22-ӧд лунӧ 1993 восянь, медым индыны Му шар вылын ва ресурcъяс мытшӧдъяс вылӧ.

История

[вежны | Вежны кодировкаын]

1992 вося лӧддза-номъя тӧлысьын Мувывса XXI Саммит вылын (Рио-де-Жанейро) Ваӧн вӧдитчысьяслӧн войтыркостса Ассоциацияса президент Альфред Растеда медводдзаысь вӧзйис лӧсьӧдны «Ставмирса ва ресурсъяс лун» гаж[1].

1992 вося ӧшым тӧлысь 22-ӧд лунӧ ООН-лӧн Генеральнӧй Ассамблея (A/RES/47/193 №-а резолюция) лӧсьӧдіс «Ставмирса ва ресурсъяс лун» гаж[2].

1993 вося рака тӧлысь 22-ӧд лунсянь быд во кутісны пасйыны тайӧ гажсӧ[1].

Тайӧ гажсӧ вӧлі лӧсьӧдӧма сы могысь, медым кыскыны йӧзлысь вниманиесӧ ва ресурсъяслӧн тӧдчанлун дінӧ, кужны наӧн веськӧдлыны, вӧдитчыны сӧмын колана ногӧн, гӧгӧртаслы лёк вӧчтӧг[1].

2022 воын вӧлі панӧма ва озырлун серти марафон — Run Blue (Лӧз котӧртӧм, либӧ котӧртысь лӧз), сійӧ помасис 2023 вося рака тӧлысь 22-ӧд лунӧ[3].

2023 воын Нью-Йоркын вӧлі ООН-лӧн кывкӧрталан конференция, кӧні сёрниыс муніс планетаса ва да санитарнӧй серпас серти могъяс олӧмӧ пӧртӧм йылысь. Сэтчӧ пырӧдчис 200 млн морт став мир пасьталаысь да 200 вӧр-ва видзан организация[1][3].

Вӧлі индӧма татшӧм медшӧр могъяс[1]:

  • Мувывса став олысьӧс юан чӧскыд ваӧн могмӧдӧм;
  • Ва озырлун видзӧм да сыӧн видзчысьӧмӧн вӧдитчӧм йылысь йӧзлы паськыда юӧртӧм;
  • Канмуяслысь, войтыркостса организацияяслысь, асшӧр уджалысьяслысь, торъя йӧзлысь вынъяс ӧтувтӧм, преснӧй валысь качество бурмӧдӧм серти конференцияяс, семинаръяс, тематическӧй выставкаяс нуӧдӧм.

«Ваыс лоӧ миян планета историялӧн подулӧн. Абу некутшӧм мӧдтор вӧр-ваын, коді эськӧ тадзи тӧдчис медшӧр геология процессъяс вылӧ», -В. И. Вернадский[4].

USAID и AusAID юӧртісны Water Hibah уджтас паськӧдӧм йылысь, мый отсаліс могмӧдны Индонезияын 285 000 семья труба кузя воысь ваӧн да сувтӧдны канализация 9 000 керкаын кык во чӧжӧн.

Темаяс

[вежны | Вежны кодировкаын]

Быд во бӧрйӧны тайӧ лунлы торъя тема-девиз.

2003 воын ООН-лӧн Генеральнӧй Ассамблея (A/RES/58/2170 №-а резолюция) йӧзӧдіс дас вося уджтасъяс[1]:
• 2005—2015 вояс — «Олӧм вылӧ ва»;
• 2018—2028 вояс — «Зумыд сӧвмӧм вылӧ ва». Гажлӧн темаяс[5]:
• 1994 — «Миян ва ресурсъяс вӧсна тӧждысьӧм — быдӧнлӧн мог»
• 1995 — «Ва да нывбабаяс»
• 1996 — «Ва каръяслы»
• 1997 — «Тырмымӧн-ӧ ваыс мирын?»
• 1998 — «Мупытшса ва — тыдавтӧм озырлун»
• 1999 — «Ставӧн олӧны кывтыдджык»
• 2000 — «XXІ нэмлы ва ресурсъяс»
• 2001 — «Дзоньвидзалун вылӧ ва ресурсъяс»
• 2002 — «Сӧвмӧм вылӧ ва ресурсъяс»
• 2003 — «Ва ресурсъяс аскиалунлы»
• 2004 — «Ва ресурсъяс да стихийнӧй неминучаяс»
• 2005 — «Олӧм вылӧ ва ресурсъяс»
• 2006 — «Ва ресурсъяс да культура»
• 2007 — «Ва тырмытӧмлунлысь мытшӧдсӧ бырӧдӧм»
• 2008 — «Ва ресурсъяс да санитария»
• 2009 — «Ӧтувъя ва ресурсъяс — ӧтувъя позянлунъяс»
• 2010 — «Сӧстӧм ва мирлӧн дзоньвидзалунлы»
• 2011 — «Ва каръяслы»
• 2012 — «Ва да сёян-юанӧн могмӧдӧм»
• 2013 — «Ва вылын ёртасьӧм»
• 2014 — «Ва да энергия»
• 2015 — «Ва да зумыд сӧвмӧм»
• 2016 — «Ва ресурсъяс да уджӧн могмӧдӧм»
• 2017 — «Мыйла ваыс няйт?»
• 2018 — «Вӧр-ва да ва»
• 2019 — «Некодӧс бӧрӧ кольтӧг»
• 2020 — «Ва да ывласям вежсьӧм»
• 2021 — «Валӧн дон»
• 2022 — «Мупытшса ваяс: тыдавтӧмсӧ тыдаланаӧн вӧчӧм»
• 2023 — «Бальнеотерапия: валысь бурдӧдан свойствояссӧ научнӧя подулалӧм»
• 2024 — «Ва да ывласям вежсьӧм»
• 2025 — «Кыз йияс видзӧм»

Гажлӧн лозунгъяс[6]:
• Ва быдӧнлы, некодӧс энӧ кольӧй дӧзьӧртӧг!
• Тӧдчана быд войт: видз, консервируйт, отсав.
• Сӧстӧм ва, шуда олӧм: вӧчам тайӧс олӧмӧн.
• Видзӧй ва, спаситӧй олӧмъяс: миян аскиалунлы дона ресурс.
• Ва — тайӧ олӧм: вайӧй дорйыны сійӧс став вынъясӧн.
• Вӧчны шензьӧдана вермӧм вежсьӧм могысь: действуйтӧй ӧні, медым мирсӧ могмӧдісны ваӧн.
• Ю йывсянь саридзӧдз: дорйӧй быд войт, быд ю, быд океан.
• Валӧн мывкыдлун: вӧдитчӧй сійӧн тӧлкӧн, видзӧй сійӧс.
• Мунам ӧтвылысь: ставлы ваӧн могмӧдӧм кузя зумыд решениеяс.
• Гыа эффект: ставсӧ колӧ вӧчны ва видзӧм могысь.

Мероприятиеяс

[вежны | Вежны кодировкаын]

1995 воын Россияын медводдзаысь пасйисны «Ставмирса ва ресурсъяс лун»[1].

Канму нуӧдӧ татшӧм мероприятиеяс[1]:

  • Котыртӧны тема серти слушаниеяс да гӧгрӧс пызанъяс, кӧні лыддьӧны ва видзӧм да сыӧн вӧдитчӧм кузя отчётъяс да наука туялӧмъяслысь кывкӧртӧдъяс.
  • Наградитӧны йӧзӧс, кодъяс пуктісны ыджыд пай юяс видзӧмӧ.
  • Лӧсьӧдӧны ва видзӧм да сыӧн тӧлкӧн вӧдитчӧм кузя планъяс.

Гӧгӧртас видзан организацияяс нуӧдӧны[1]:

  • митингъяс,
  • экскурсияяс,
  • флешмобъяс.

Университетъяс котыртӧны[1]:

  • тематикаа лекцияяс,
  • конференцияяс,
  • семинаръяс.

Школаӧдзса да ичӧт школьнӧй арлыда челядьлы нуӧдӧны тематическӧй занятиеяс, ворсӧмъяс, челядьлы серпасасян конкурсъяс, гӧгрӧс пызанъяс[1].

Волонтёръяслӧн организацияяс нуӧдӧны экоакцияяс да субӧтникъяс[7]. Гаж йылысь паськыда юӧртӧны уна сикас СМИ-ын[1].

Венаса войтыркостса шӧринын валы сиӧм мероприятие, Австрия, 2002.03.22

Видзӧдӧй тшӧтш

[вежны | Вежны кодировкаын]

Пасйӧдъяс

[вежны | Вежны кодировкаын]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Всемирный день водных ресурсов 2025: история и традиции праздника. Шыӧдчан кадпас: 19 рака тӧлысь 2025.
  2. ↑ Всемирный день водных ресурсов. unesco. Шыӧдчан кадпас: 19 рака тӧлысь 2025.
  3. ↑ 1 2 Всемирный день водных ресурсов. ФБУЗ «Центр гигиенического образования населения» Роспотребнадзора. Шыӧдчан кадпас: 19 рака тӧлысь 2025.
  4. ↑ pcpi-plechanova. Час экологии «Символ жизни на Земле - вода» - Публичный центр правовой информации имени Г. В. Плеханова, Публичный центр правовой информации имени Г. В. Плеханова (22 рака тӧлысь 2022). Шыӧдчан кадпас: 19 рака тӧлысь 2025.
  5. ↑ Всемирный день водных ресурсов. m.volnorez.com. Шыӧдчан кадпас: 19 рака тӧлысь 2025.
  6. ↑ World Water Day 2024: Date, Theme, History & Importance - GeeksforGeeks, GeeksforGeeks (6 урасьӧм тӧлысь 2024). Шыӧдчан кадпас: 19 рака тӧлысь 2025.
  7. ↑ Панченко, Станислав. Всемирный день водных ресурсов в 2025 году: дата и суть экологического праздника, ВФокусе Mail (21 урасьӧм тӧлысь 2025). Шыӧдчан кадпас: 19 рака тӧлысь 2025.

Литература

[вежны | Вежны кодировкаын]
  1. Михаил Иванович Кузнецов. Волонтёрство как инновационная форма исправления осуждённых // Ведомости уголовно-исполнительной системы. — 2022. — № 7 (242).

Ыстӧгъяс

[вежны | Вежны кодировкаын]
Босьтӧма "https://kv.ruwiki.ru/w/index.php?title=Ставмирса_ва_ресурсъяс_лун&oldid=328281"-ысь