Заповедникъяс да национальнӧй паркъяс лун
| Заповедникъяс да национальнӧй паркъяс лун | |
|---|---|
 Пошта марка, СССР | |
| Сикас | Официальнӧй гаж; экология гаж |
| Вынсьӧдӧма | 1997 воын «Вӧр-ва видзан шӧринӧн» да «Вӧр-ва фондӧн» (WWF) |
| Пасйӧны | Россияын |
| Кадпас | тӧвшӧр тӧлысь 11-ӧд лун |
| Йитчӧма | Баргузинскӧй заповедник лӧсьӧдӧмкӧд |
Заповедникъяс да национальнӧй паркъяс лун (рочӧн День заповедников и национальных парков) — официальнӧй гаж, кодӧс пасйӧны Россия Федерацияын экологическӧй организацияяслӧн водзмӧстчӧм серти. Тайӧ лунсӧ Россияын пасйӧны быд во тӧвшӧр тӧлысь 11-ӧд лунӧ[1]. Медводдза Баргузинскӧй заповедник (Бурятия Республика) лӧсьӧдӧм йылысь приказ вӧлі кырымалӧма 1916 вося ӧшым тӧлысь 29-ӧд лунӧ (выль стиль серти тӧвшӧр тӧлысь 11-ӧд лунӧ).
Россия Федерацияын торйӧн ёна видзан вӧр-ва мутасъяс лӧсьӧдӧм лоӧ вӧр-ва видзан уджын традиционнӧй да эффективнӧй формаӧн.
История
Заповедникъяслы да национальнӧй паркъяслы сиӧм ставроссияса лун — экологъяслӧн календарын вель на том кадпас. Сійӧс кутісны пасйыны 1997 восянь. Буретш сійӧ воас «Вӧр-ва видзан шӧрин» да «Ставмирса вӧр-ва фонд» вӧзйисны быд во пасйыны Россия Федерацияын «Заповедникъяслысь да национальнӧй паркъяслысь лун».
Тайӧ гажсӧ нуӧдӧм вылӧ экологъясӧс бӧрйисны тӧвшӧр тӧлысь 11-ӧд лунсӧ эз весьшӧрӧ. Буретш тайӧ лунӧ, 1916 воын, Бурятияын вӧлі лӧсьӧдӧма Россия империяын медводдза канму заповедник — Баргузинскӧй заповедник (сы вӧсна мый сійӧ сулалӧ Баргузинскӧй хребет асыввыв пӧкатын) Байкал берегын, коді уджалӧ и ӧні. Заповедниксӧ вӧлі лӧсьӧдӧма Медводдза мирӧвӧй война кадӧ, мый висьталӧ канмулӧн торйӧн видзан мутасъяс тӧждысьӧм йылысь.
1916 вося арын Россияын вынсьӧдӧма «Об установлении правил об охотничьих заповедниках» — заповедникъяс лӧсьӧдан да уджалан пӧрадок урчитысь медводдза правовӧй акт — да йӧзӧдӧма Веськӧдлысь Сенат бердын «Собрание узаконений и распоряжений Правительства» журналлӧн 1916 во йирым тӧлысь 30-ӧд лунся 304 №-ын.
Ӧні Россияын эм 12 сюрс гӧгӧр разнӧй тшупӧда да категорияа торйӧн видзан мутас, налӧн ӧтувъя ыдждаыс лоӧ 203 миллион гектар. Федеральнӧй тӧдчанлуна торйӧн видзан мутасӧ пырӧны 102 канму вӧр-ва заповедник, 42 национальнӧй парк да 71 канму вӧр-ва заказник.
Пасйӧм
Заповедникъяс да национальнӧй паркъяс лун кежлӧ Россия пасьтала котыртӧны уна сикас акцияяс, конкурсъяс да викторинаяс[2]. Тайӧ лунӧ нуӧдӧны экскурсияяс заповедникъясын да паркъясын.
Россияса вӧр-ва министерство ошкӧ вӧр-ва дӧзьӧританінъясын уджалысьясӧс[3][4].
Комиын заповедникъяс да национальнӧй паркъяс
Коми Республикаын уджалӧ федеральнӧй тӧдчанлуна 4 торйӧн видзан вӧр-ва мутас — Печӧра-Ылыдзса канму вӧр-ва биосфернӧй заповедник, «Югыд ва» национальнӧй парк, «Койгортса» национальнӧй парк да федеральнӧй тӧдчанлуна «Парасся тыяс» канму вӧр-ва заказник, а сідзжӧ республика тӧдчанлуна 238 торйӧн видзан вӧр-ва мутас (190 канму вӧр-ва заказник да 48 вӧр-ва памятник) да меставывса тӧдчанлуна 2 торйӧн видзан вӧр-ва мутас[5].
Видзӧдӧй тшӧтш
• Ставмирса гӧгӧртас лун
• Ставмирса океан лун
• Озон пӧвст видзан войтыркостса лун
• Пемӧсъясӧс доръян ставмирса лун
• Экологлӧн лун
• Заповедникъяслӧн войтыркостса лун
Пасйӧдъяс
- ↑ Экологические даты и акции Архивса копия 14 моз тӧлысь 2009 Wayback Machine ресурсын
- ↑ День заповедников и национальных парков: подводим итоги викторины. 13 января 2023. Русское географическое общество
- ↑ День заповедников и национальных парков в России. 11.01.2023. РИА Новости
- ↑ Глава Минприроды России поздравил сотрудников ООПТ с Всероссийским днем заповедников и национальных парков. 10 января 2020. Министерство природных ресурсов и экологии Российской Федерации
- ↑ Республика Коми. Рекреационные ресурсы и особо охраняемые природные территории
Ыстӧгъяс
• 11 января — Всероссийский день заповедников и национальных парков
