Середа

Видлалӧм гижӧд

Гермес статуялӧн римскӧй копия; Гермессянь мунӧ традицияыс нимтыны тайӧ лунсӧ «средаӧн» сылӧн нимкӧд да Меркурий планетакӧд йитӧдын Рытыввыв Европаын

Середа (сідзжӧ шӧрлун) — вежонын воторник да четверг костса лун.
8601 ISO войтыркостса стандарт серти, середа — вежонын коймӧд лун, кӧть мукӧд традиция серти (авраамическӧй эскӧм) лоӧ нёльӧдӧн.

Этимология да лунпасын ин

Коми кывйын тайӧ лунсӧ нимтӧм могысь эм кык кыв: середа - славян кывъясысь босьтӧм кыв, и шӧрлун «вежон шӧр, выльлун да вежалун костын шӧр» - неологизм, паныдасьлӧ шочджыка.

Португал кывйын нимтӧны quarta-feira («нёльӧд лун»), сідзжӧ — «нёльӧд лун» перс кывйын (چهارشنبه). Середа грек кывйын, Τετάρτη, вежӧртӧ «нёльӧд». Татшӧм жӧ вежӧртасаӧсь араб (أربعاء), иврит (רביעי — ревии) нимъяс. Армян (Չորեքշաբթի — чорекшабти́), грузин (ოთხშაბათი — отхшабати), казах (сәрсенбі), башкир (шаршамбы), таджик (чоршанбе), узбек (chorshanba/чоршанба) и тотар (чәршәмбе) кывъясысь вуджӧдчӧ кыдз «субӧтасянь нёль лун».

А эст кывйын середалӧн нимыс kolmapäev — «коймӧд лун». Китай кывлӧн войвыв сёрнисикасъясын, 星期三 (xīngqīsān), петкӧдлӧ «лун куим», сы вӧсна мый вӧскресенньӧыс нумертӧм.

Середа - славяналӧн вит лунся уджалан вежон, мый заводитчӧ выльлунӧн да помасьӧ пекничаӧн, шӧр. Вӧскресенньӧ кӧ примитӧма вежонлӧн медводдза лунӧн, то середа веськалӧ вежон шӧрӧ, тасянь и артмӧма сылӧн роч нимыс. Эм видзӧдлас, мый асыввыв праславяналӧн дзонь вежоныс артмыліс вит лунысь, и середа вӧлі сылӧн шӧрӧн. И сӧмын бӧрынджык найӧ босьтісны субӧта лунсӧ еврейяслысь грекъяс пыр, а христианство паськалӧмкӧд тшӧтш налӧн кывйын лои и вӧскресенньӧ. Унджык славян кывъясыс тайӧ вежон лун нимыс артмӧма ӧти образец серти (болгар: сряда, хорват: srijeda, чех: středa, македон: среда, поляк: środa, серб: среда либӧ сриједа, словак: streda, словен: sreda, украина: середа, а сідзжӧ абу славян маддяр: szerda — заимствуйтӧма славян кывъясысь).

Суоми кыв вылын середа шусьӧ Keskiviikko («вежон шӧр»), исланд: Miðvikudagur, фарер: Mikudagur («лун — вежон шӧр»). Фарер кывлӧн ӧткымын сёрнисикасын эм Ónsdagur, мыйӧн вӧдитчӧны среда нимкӧд ӧттшӧтш.

Хинди кыв вылын середаыс шусьӧ Будхвар.

«Среда», япон кыв вылысь веськыда вуджӧдӧмӧн, - «ва лун» (水曜日).

Важ Римын тайӧ лунсӧ вӧлі сиӧма Меркурийлы. Сизим лунся вежон пуксис Римын II нэм помын - III нэм заводитчигӧн. Середалӧн римскӧй нимыс Dies Mercurii («Меркурийлӧн лун») вӧлі калькаӧн древнегреческӧй кывйысь ἡμέρα Ἕρμου heméra Hérmou - «Гермеслӧн лун». Вежонся сизим лун сизим классическӧй планетакӧд йитӧмсӧ медводдзаысь пасйӧма Веттий Валентинлӧн Anthologiarum-ын (170-ӧд во гӧгӧрын).

Латин нимыс тыдовтчӧ ӧнія унджык роман кывъясын: mercredi (франсуз кыв), mercoledì (итальян кыв), miércoles (испан кыв), miercuri (румын кыв), dimecres (каталан кыв), Marcuri либӧ Mercuri (корсикан кыв).

Войвыв Европаын Меркурийлы лӧсяліс Один (Вотан), сы нимсянь и артмӧма тайӧ луныслӧн важ германскӧй нимыс. Германскӧй ен Воден, Воданаз либӧ Один Римскӧй империя кадӧ вӧлі интерпретируйтӧма кыдзи «германскӧй Меркурий».

Wednesday ӧнія англи нимыс воӧма шӧр англи Wednesdei кывйысь, важ англи вылын - wōdnesdæg. Англи кывъя квакеръяс традиционнӧя шуӧны середасӧ «нёльӧд лунӧн», медым абу йитчыны язычествокӧд.

Ӧнія немеч кывйын Mittwoch кыв (веськыда вуджӧдӧмӧн: «вежон шӧр») X нэмын вежӧма середалысь Wodanstag («Воданлӧн лун») воддза нимсӧ , мый матыстӧ сійӧс славяна нимъяс дорӧ. Дан кывйын, кыдзи и норвег да швед кывъясын, середа нимыс кольӧма кыдзи «Одинлӧн лун» - Onsdag.

Ыстӧдъяс