Сметанина Раиса Петровна

Босьтӧма Рувикиысь
Сметанина Раиса Петровна
RR5110-0128R.jpg
Чужан лун 1952-ӧд вося урасьӧм тӧлысь 29-ӧд лун(1952-02-29)[1] (73 арӧс)
Чужанін
Страна
Мыйся уджыс участница лыжных гонок
Ошканпасъяс да премияяс
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Раиса Петровна Сметанина (1952-ӧд вося урасьӧм тӧлысь 29-ӧд лун, Коми АССР-ын Изьва районса Мокчой) — Сöвет кадся нималана лызьöн котралысь, Олимпиада ворсӧмъясын унаысь вермысь (1976, 1980, 1992), Ставмирса да СССР-са чемпионатъясын лызьöн котралöм серти унаысь вермысь, СССР-са спортын заслуженнӧй мастер (1976). Коми Республикаса Почёта гражданин[2], нимсӧ сетӧма Коми Республикаса Юралысьлӧн 2012 во моз тӧлысь 20-ӧд лунся 101 №-а Индӧдӧн[3].

Раиса Сметанина чужӧма 1952-ӧд вося урасьӧм тӧлысь 29-ӧд лунӧ Коми АССР-ын Изьва районса Мокчой сиктын кӧр видзысьяслӧн семьяын. 1967-ӧд воын помалӧма Мокчойса 8 класса школа, 1970-ӧд воын — И. А. Куратов нима Сыктывкарса педагогическӧй училище.

1992-ӧд восянь уджалö Коми Республикаын «Медвылыс спорт мастерство серти Сыктывкарса школаын» лызьӧн котралӧм кузя медыджыд тренер-велӧдысьӧн, экспертӧн.

Лызьöн котралöм

[вежны | Вежны кодировкаын]

Лызьöн котралöмысь медводдза наставникъясöн вöлiны ыджыдджык вок Илля да физкультураысь велöдысь, а медводдза ордйысьöмъясöн — сиктса да районса тшупöдын. Иван Куратов нима педучилищеын велöдчигöн Раиса Сметанина пырöдчис республикаса да ставсоюзса ордйысьöмъясö, кöнi сiйöс казялiс СССР-са нывбабаяс сборнöйын медшöр тренер Виктор Иванов. 1972 воын Р.Сметанинаöс корисны ыджыд спортö да пыртiсны лызьöн котралöм серти СССР-са öтувтöм котырö.

СССР-са чемпионатъяс[вежны | Вежны кодировкаын]

Кызь сайö во Раиса Сметанина вöлi странаын лызьöн котралöмысь медвына спортсменöн. СССР-са чемпионатъясын сiйö шедöдiс 21 зарни (1974, 19761977, 19831986, 1989, 1991 воясын), 14 эзысь да 15 ыргöн медаль.

Ставмирса чемпионатъяс[вежны | Вежны кодировкаын]

Ставмирса чемпионатъяс вылын нималана лызьöн котралысь босьтiс 5 зарни (1974, 1978, 1982, 1985, 1991), 5 эзысь да 4 ыргöн медаль.

Тöвся Олимпиада ворсöмъяс[вежны | Вежны кодировкаын]

1976-ӧд воын Инсбрукын (Австрия) XII тӧвся Олимпиада ворсӧмъяс дырйи шедöдiс кык зарни медаль — 4х5 км вылö эстафестаын да 10 км вылö классическöй стильöн котöртöмын, а сiдзжö öти эзысь медаль 5 км вылö классикаöн.
1980-ӧд воын Лейк-Плэсид карын (АӦШ) XIII тӧвся Олимпиада ворсӧмъяс дырйи вöлi медъёнöн 5 км вылö классическöй стильӧн котöртöмын да содтiс аслыс эзысь медаль 4х5 км вылö эстафетаын.
1984-ӧд воын Сараевоын (Югославия) XIV тӧвся Олимпиада ворсӧмъяс дырйи босьтiс кык эзысь медаль: 10 да 20 км вылö котöртöмын.
1988-ӧд воын Калгариын (Канада) XV тӧвся Олимпиада ворсӧмъяс дырйи вöлi мöдöн 10 км вылö классика стильöн котöртöмын да нöшта босьтiс «ыргöн» медаль 20 км вылын.
1992-ӧд воын XVI тӧвся Олимпиада ворсӧмъяс дырйи Альбервильын (Франция) шедöдiс зарни медаль 4х5 км вылö эстафетаын.

Р. П. Сметаниналöн рекордъяс[вежны | Вежны кодировкаын]

• Медуна награда (ставнас — 10) нывбабаяс пöвстын тöвся Олимпиада ворсöмъяс дырйи, та мында жö сöмын итальянка Стефания Бельмондолöн
• Медводдза спортсменка (кыдзи нывбабаяс, сiдзи и мужичöй пöвстын), кодi сяммис босьтны медальяс öтпырйö 5 тöвся Олимпиада ворсöмъяс вылын.
• Раиса Сметанина ветлiс öтпырйö вит тöвся Олимпиада ворсöмъяс вылö, а ассьыс бöръя медальсö босьтiс Альбервильын 1992-öд вося XVI тöвся Олимпиада ворсöмъяс вылын аслас 40-öд чужан лунöдзыс, мый лоö аслыспöлöс рекордöн лызьöн котралысьяс пöвстын.
• Ставнас нималана спортсмен мирса чемпионат да Олимпиада ворсöмъяс вылын босьтiс 26 награда. Ставмирса Олимпиада комитетлöн (рочӧн — МОК) шуöм серти, Раиса Сметаниналы вöлi вичмöдöма Кубертен нима войтыркостса приз.
• Р. П. Сметанина — Коми Республикаын медся титулованнöй лызьöн котралысь.
• «Associated press» ставмирса юöр сетан агентство нуöдiс опрос, код серти Раиса Сметанинаöс шуöма XX-öд нэмся медся нималана спортсменкаяс лыдын.
• Раиса Сметанина вöлi тöвся Олимпиада ворсöмъясын 4-ысь чемпионкаöн (1976 воын — 10 км вылö котöртöмын да 4 х 5 км вылö эстафетаын; 1980 воын — 5 км вылö котöртöмын; 1992 воын — эстафетаын), 5-ысь эзысь медаль (1976 воын — 5 км вылö котöртöмын, 1980 воын — 4 х 5 км вылö эстафетаын, 1984 воын — 10 да 20 км вылö, 1988 воын — 10 км вылö котöртöмын) и öтчыдысь ыргöн медаль босьтысьöн (1988 воын — 20 км вылö котöртöмын); 5-ысь мирса чемпионкаöн (1974, 1978, 1982, 1985, 1991), СССР-са чемпионка (1974, 19761977, 19831986, 1989, 1991 воясын).

Ленин орден
• «Почёт пас» орден (1976) — физическöй культура да спорт сöвмöдöмысь, зiльöмысь да сямысь
Уджвывса Гӧрд Дӧрапас орден (1980)
Войтыръяслӧн Ёрталун орден (1984)
Октябрса революциа орден (1988)
• «ЮНЕСКО» вичмöдiс торъя приз — «Спортын благородствоысь» (1993)
• Почёт орден (2003, тӧвшӧр тӧлысь 17-ӧд лун)
• «Коми Республикалы 100 во» медаль (2021)[4]
• «Айму водзын бур уджысь» IV тшупӧда орден (2022)[5]

• Р. П. Сметанина нимӧн шуӧма Сыктывдін районса Выльгорт сикт дорса лызь стадион.
Сыктывкарын Тентюков улича вылын восьтӧма Р. П. Сметанина нима керка-музей.
Раиса Сметаниналӧн портрет — 1979 воын вӧчӧм бюст. Авторыс — скульптор Владимир Рохин.

Раиса Сметанина МОК сайт вылын
Раиса Сметаниналöн спортын вермöмъяс
Раиса Сметанина peoples.ru сайт вылын
Раиса Сметанина Олимпиадаса ыджыд энциклопедияын
«Комиинформ» юӧр сетан сайт